Herkomst naam Fredewalda
De naam Tolbert komt voor het eerst in de 15e eeuwse archivalia voor.
In het Munsterse dekenaatregister wordt het Antiqua Berth genoemd. Omstreeks het jaar 1000 staat de naam Fredewalda opgetekend in het goederenregister van de abdij Werden-aan-de-Ruhr in Duitsland en moet het dorp deel hebben uitgemaakt van een Friese nederzetting. De Friezen koloniseerden namelijk in die tijd ook in Drenthe en NW-Overijssel. In de 16e eeuw werd in Vredewold nog Fries gesproken.
De vermelding van Fredewalde (Vredewold) kan betekenen, dat er in Vredewold nog geen dorpen waren of dat het ene dorp Vredewold heette. Dit ene dorp moet het tegenwoordige Tolbert zijn, dat zich omstreeks 1000 heeft uitgestrekt van Nuis tot de Midwolder grens en waarvan de kerk waarschijnlijk stond waar thans de Tolberter kerk staat. Dit kan worden afgeleid uit de namen Tolbert (oude buurt) en Niebert (nieuwe buurt). Deze kerk dateert uit de 12e eeuw.
Tolbert is lange tijd een agrarisch dorp geweest. Ondanks industrialisatie en het aaneengroeien van Leek en Tolbert, is het eigen karakter van dit oude dorp behouden gebleven. In de Hoofdstraat, met een aantal gezellige winkels, warme bakker, ambachtelijke slager en andere bedrijven, is die eigen sfeer, mede dankzij dorpsvernieuwing, nog steeds aanwezig.
